فشار خون چیست
فشار خون چیست
سلام به کاربران مجله اینترنتی پابزی امروز با مقاله فشار خون چیست خدمت شماییم به نیروی فشاری که با ورود خون به داخل سرخرگ ها در اثر پمپاژ قلب وارد میشود فشار خون میگویند.
در میزان فشار خون دو عامل اثر میگذارد:
۱٫مقاومت سرخرگ های کوچک(سرخرگچه ها)و بزرگ در مقابل جریان خون
۲٫نیرویی که قلب توسط آن منقبض میشود.
فشار خون بالا یا پرفشاری خون یا هیپرتانسیون چیست؟
در طول شبانه روز در اثر برخی عوامل مانند ورزش،مصرف کافئین،مصرف برخی داروها یا شرایط استرس زا ؛ فشار خون افزایش می باید و سپس به حالت طبیعی برمیگردد. حال اگر فشار خون در رگ ها به طور دائمی از حالت طبیعی بالاتر باشد،قلب مجبور میشود برای اینکه بتواند خون را به تمامی بدن پمپ نماید،فعالیت بیشتری انجام دهد در نتیجه ممکن است قلب و رگها دچار آسیب شوند.
به طور کلی سرخرگچه های سالم دیواره عضلانی دارند و بسیار ارتجاعی میباشند.هنگامی که خون درون آنها پمپ میشود به راحتی تحت کشش قرار میگیرند. به طور مثال هنگام ورزش که ضربان قلب بالا میرود،قلب خون بیشتری را پمپ میکند در نتیجه بسیاری از سرخرگچه ها گشاد میشوند تا خود را با افزایش جریان خون تطبیق دهند
سرخرگ های سالم کاملا گشاد بوده و فاقد انسداد یا رسوب هستند و جریان خون آزادانه میتواند از آنها عبور کند.در مقابل سرخرگ های بیمار باعث ایجاد فشار خون بالا میشوند زیرا خاصیت ارتجاعی و کشسانی خود را از دست میدهند شریان های خونی باریک باعث افزایش مقاومت میشوند پس هر چه شریان ها باریک تر باشند فشار خون بیشتر میشود.
پر فشاری خون اولیه
اکثر افراد مبتلا به فشار خون بالا(حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد آنها) ،مبتلا به نوعی از هیپرتانسیون تحت عنوان نوع اولیه یا ضروری هستند.در این افراد علل یا علت فشار خون بالا مشخص نیست و ممکن است زمینه ارثی داشته باشد یا ناشی از تغییرات فیزیکی باشد.
به طور مثال اگر عملکرد کلیه به علت افزایش سن تغییر کند،باعث برهم خوردن تعادل طبیعی نمک ها و مایعات بدن میشود که این تغییر ممکن است افزایش فشار خون را در پی داشته باشد.هم چنین سبک زندگی ناسالم،عدم تحرک و اضافه وزن نیز میتواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
درمان پرفشاری خون اولیه
پزشک معمولا برای درمان پرفشاری خون اولیه دارو تجویز نمیکند و به شما میگوید که سبک زندگی خود را تغییر دهید.سبک زندگی سالم و تغییر عادات غلط به درمان پر فشاری اولیه کمک میکند و اگر این تغییرات کارساز نبود در نهایت پزشک دارو تجویز میکند.
پر فشاری خون ثانویه
فشار خون بالا ممکن است ب دلیل وجود یک مشکل زمینه ای مانند اختلال رگهای خونی،بیماری کلیوی،بیماری تیروئید،مصرف برخی داروها مانند قرص های ضد بارداری،آپنه انسدادی خواب،نقایص مادر زادی قلب،مصرف مواد مخدر،سوء مصرف یا مصرف مزمن الکل و یا مشکلات غده آدرنال رخ دهد در این صورت به آن پرفشاری خون ثانویه میگویند. پرفشاری خون ثانویه معمولا به سرعت رخ میدهد و میتواند شدیدتر از پرفشاری اولیه باشد.
درمان پرفشاری خون ثانویه
در صورتی که پزشک تشخیص دهد بیماری زمینه ای دیگری باعث پرفشاری خون است روی درمان این بیماری متمرکز میشود.به طور کلی روش های درمان پرفشاری خون در حال توسعه است و ممکن است روشی که در ابتدا کار ساز بود،با گذشت زمان اثرگذاری کمتری داشته باشد در این صورت پزشک شما حتما برای بهتر شدن روند درمان راه های دیگری را پیش میگیرد مثلا داروهای دیگری را امتحان میکند که عوارض جانبی کمتری داشته و اثرگذاری بیشتری داشته باشد.
داروهای مورد استفاده در پرفشاری خون
در اینجا به مهم ترین داروهای پرفشاری خون اشاره میکنیم.
دیورتیک ها
مقدار بالای سدیم و مایعات اضافی بدن باعث افزایش فشار خون میشود.دیورتیک ها که به آن ها قرص آب نیز میگویند به کلیه ها کمک میکند تا سدیم اضافی را از بدن دفع کنند و از طریق تخلیه سدیم بدن و کاهش حجم خون، فشار خون را کاهش میدهد. مانند فوروزماید ،هیدروکلرتیازید،تریامترن اچ،اسپیرونولاکتون،استازولامید،دورزولامید
همچنین پیشنهاد می کنیم از مقاله علت سوزش سردل چیست نیر دیدن کنید.
مسدود کننده های بتا
که هم باعث کاهش ضربان قلب و هم باعث کاهش فشار خون میشوند.هم چنین برخی از هورمون های بدن را که میتواند سبب افزایش فشار خون شود مسدود میکنند.
مانند پروپرانولول که مهم ترین این اثرات که از تشدید آثار ناشی از مسدود شدن گیرنده های بتا حاصل میشود،در بیمارانی دیده میشود که به بریکاردی(کاهش ضربان قلب)،آسم یا نارسایی عروق محیطی یا دیابت مبتلا هستند.نباید پروپرانولول را به طور ناگهانی قطع کرد.
از دیگر داروهای همین دسته میتوان به متوپرولول و آتنولول اشاره کرد که قدرت آنها در مسدود کردن گیرنده های بتا یک با پروپرانولول مساوی است ولی قدرت انها در مسدود کردن گیرنده های بتا دو ،۵۰ تا ۱۰۰ برابر کمتر از پروپرانولول است.
مهار کننده های ACE
با آزاد شدن رنین از قشر کلیه و تاثیر آن روی آنژیوتانسین موجب انقباض عروق و احتباس سدیم میشود.آنژیوتانسین یک ماده شیمیایی است که باعث انقباض و باریک شدن عروق خونی و دیواره ی شریان ها میشود. مانند کاپتوپریل ،لیزینوپریل،انالاپریل
داروهای مسدد گیرنده های آنژیوتانسین
مانع از اتصال آنژیوتانسین به گیرنده های خود میشوند نتیجه این عمل باعث شل شدن عروق و کم شدن فشار خون میشود. مانند لوزارتان،والزارتان
مسدود کننده های کانال کلسیم
علاوه بر اثر ضد آریتمی و ضد آنژینی،مقاومت محیطی را کاهش میدهند و فشار خون را پایین می آورند.انها با مهار جریان کلسیم به داخل سلول های عضلات صاف جدار شریان ها ،در پایین آوردن فشار خون موثر هستند. مانند وراپامیل،دیلتیازم،نیفدیپین
آگونیست های آلفا_۲
این داروها به شل شدن عروق خونی کمک میکنند و فشار خون را کاهش میدهند. مانند متیل دوپا،کلونیدین
مسدد های آلفا_۱
عروق را منبسط کرده و نیز برای دفع ادرار هم مناسب هستند.مانند پرازوسین،ترازوسین و تامسولوسین که این داروها برای بیماری هیپرتروفی پروستات(بزرگ شدن خوش خیم پروستات آقایان)نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
وازودیلاتور ها
مقاومت عروقی سیستمیک را کاهش میدهند.در درمان دراز مدت سرپایی فشار خون بالا به کار می روند. مانند هیدرالازین،نیترات ها
عوامل افزایش خطر ابتلا
عوامل شناخته شده ای وجود دارند که خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش میدهند یا باعث تشدید بیماری زمینه ای میشوند.اگر شخص یک یا تعداد بیشتری از این عوامل را دارا باشد در معرض خطر بیشتری قرار دارد.
جنسیت
مردان در مقایسه با زنان تا سن ۷۰ سالگی به احتمال بیشتری دچار فشار خون بالا میشوند.البته پس از ۷۰ سالگی زنان در معرض خطر بیشتری هستند. همچنین مردان پس از ۳۵ سالگی و زنان پس از یائسگی بیشتر به فشار خون بالا مبتلا میشوند.
سابقه خانوادگی
اگر والدین یا برادر یا خواهر شخص مبتلا به فشار خون بالا باشند،احتمال اینکه آن شخص نیز فشار خون بالا بگیرد بیشتر است.
سن
به طور معمول با افزایش سن احتمال ابتلا به فشار خون بالا نیز بیشتر میشود اما این موضوع قطعی نیست و روند همیشگی در فرایند سالمندی نیست چرا که بعضی افراد هرگز دچار آن نمیشوند.
وزن
وزن با فشار خون رابطه مستقیم دارد و با افزایش وزن فشار خون نیز بیشتر میشود.
میزان فعالیت جسمانی
عدم تحرک سبب افزایش ابتلا به اضافه وزن و فشار خون بالا میشود.
میزان مصرف نمک
بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا به نمک حساس هستند و در اکثر افراد مصرف زیاد نمک فشار خون را بالا میبرد.
رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی ما باید حاوی میوه و سبزیجات و مقادیر کم چربی باشد چرا که مصرف مقادیر زیاد چربی و مقادیر اندک میوه و سبزیجات سبب افزایش خطر ابتلا به این بیماری میشود.همچنین مصرف الکل یا سوء مصرف منظم و شدید الکل ممکن است فشار خون را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
داروها
داروهای ضد احتقان که حتی بدون نسخه قابل تهیه میباشند و نیز مصرف برخی مکمل های غذایی فشار خون را افزایش میدهند. هم چنین قرص های ضد حاملگی خوراکی هم ممکن است سبب افزایش فشار خون در برخی زنان شود.
علائم این بیماری چیست
بسیاری از پزشکان فشار خون بالا را یک بیماری خاموش می نامند زیرا در بسیاری از افراد هیچ گونه علامتی ندارد و ممکن است سال ها طول بکشد تا علائم بیمار بروز کند.
به طور کلی برای علائم فشار خون بالا میتوان به سردرد ،تنگی نفس،خون دماغ،گرگرفتگی،سرگیجه،درد قفسه سینه،تغییرات دید و وجود خون در ادرار اشاره کرد برای برخی افراد علائم دیگری نظیر تعریق زیاد،اضطراب شدید،مشکلات خواب و سرخ شدن رنگ پوست نیز دیده میشود.
همچنین پیشنهاد می کنیم از مقاله بیماری ام اس چیست و چه علائمی دارد نیر دیدن کنید.
در وضعیت خطرناک این بیماری موجب سرگیجه و سردرد های مداوم و پر درد و خون ریزی بدون داشتن جراحت میشود. در صورت مشاهده علائم بالا حتما به پزشک مراجعه کنید.
چکاپ سالانه
اگر زمینه خانوادگی بیماری های قلبی یا فشار خون را دارید ممکن است پزشک به شما توصیه کند که سالی دو بار فشار خون خود را چک کنید.این راه به شما کمک میکند که اگاهی لازم را بدست اوردید و اگر مبتلا به فشار خون بودید به پزشک مراجعه کرده و آن را درمان کنید.
بهترین زمان برای گرفتن فشار
یک بار صبح و یک بار عصر به مدت یک هفته فشار خون خود را توسط دستگاه فشار سنج بگیرید.
نکته بسیار مهم
با چند بار اندازه گیری فشار خون مبتلا به هیپرتانسیون نیستید.اینکار را باید به صورت مکرر طبق نظر پزشک حداقل به مدت یک هفته انجام دهید.همچنین شرایط محیط نیز بسیار مهم است.مثلا در مطب احتمال اینکه بیمار اضطراب بگیرد و فشار خون بیمار بالا برود بیشتر است.پس در محیطی که اضطراب ندارید اینکار را انجام دهید.
نحوه اندازه گیری
فشار خون توسط دستگاه فشار خون (اسپیگمونومتر)اندازه گیری میشود.که شامل پمپ هوا،فشار سنج و یک کاف لاستیکی است.درست بستن بازو بند برای خواندن دقیق بسیار مهم است و قرارگیری نامناسب بازوبند باعث ایجاد خطا میشود.بازو باید به نحوی قرار گیرد که در کنار بدن و در سطح قلب باشدو فشار کاف به تدریج آزاد شود تا کاف به آرامی از هوا خالی شود.
همانطور که فشار کاهش می یابد ،پزشک با استفاده از گوشی پزشکی که بر روی شریان جلوی آرنج قرار داده صدای نبض را گوش میدهد و یا دستگاه فشار سنج الکترونیکی ضربان را حس میکند.فشاری که در آن پزشک یا دستگاه اولین صدای ضربان قلب را از شریان میشنود،فشار سیستولیک (عدد بالایی) که نشان دهنده ی فشار شریان ها در زمان تپش قلب و پمپاژ خون است .و اخرین صدایی که پزشک یا دستگاه میشنود فشار دیاستولیک (عدد پایینی) که میزان فشار شریان ها بین ضربان های قلب را نشان می دهد.
خواندن برای بزرگسالان به پنج دسته تقسیم میشود
فشار خون سالم
کمتر از ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه (mm hg) است.
فشار خون افزایش یافته
مقدار فشار سیستولیک بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ میلی متر جیوه و مقدار فشار دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه است.معمولا پزشکان برای این نوع فشار خون داروی خاصی را تجویز نمیکنند و تغییر سبک زندگی را برای کاهش فشار خون پیشنهاد میکنند.
پرفشاری مرحله یک
مقدار فشار سیستولیک بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ و یا فشار دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ میلی متر جیوه است.
پرفشاری مرحله دو
مقدار فشار سیستولیک ۱۴۰ میلی متر جیوه یا بالاتر از آن و یا فشار دیاستولیک ۹۰ میلی متر جیوه یا بالاتر است.
پرفشاری بحرانی
مقدار فشار سیستولیک بیش از ۱۸۰ میلی متر جیوه و یا فشار دیاستولیک بیش از ۱۲۰ میلی متر جیوه است که در این محدوده بیمار نیازمند مراقبت فوری پزشک است.
چند نکته مهم
اندازه گیری فشار خون برای کودکان و نوجوانان متفاوت است و اگر قصد داشتید فشار آنهارا اندازه گیری کنید با پزشک خود مشورت کنید.
در صورت داشتن علائمی مانند درد قفسه سینه،سردرد و سرگیجه،تنگی نفس یا تغییرات بینایی مراقبت اورژانسی لازم است.
راهکارهای مناسب و سبک زندگی مناسب برای این افراد
رژیم غذایی DASH
در این رژیم غذایی به استفاده از میوه ها،سبزیجات و لبنیات کم چرب تاکید میشود.بر اساس این رژیم باید غلات سبوس دار،ماهی،مرغ و تنقلات مصرف کرده و گوشت قرمز و شیرینی جات کمتری مصرف کنیم.تحقیقات نشان داده اند که رژیم غذایی DASH نسبت به سایر رژیم های دیگر تاثیر بیشتری بر روی کاهش فشار خون داشته است.
اکثر افرادی که به مدت یک ماه به این رژیم پایبند میمانند،به شکل قابل توجهی فشار خونشان کاهش می یابد و تا زمانی که از این رژیم غذایی تبعیت میکنند ،این اثر باقی میماند.
همچنین میزان سدیم مصرفی خود را کاهش دهید.معمولا پزشک به افرادی که فشار خون بالا دارند توصیه میکند که میزان نمک مصرفی خود را به حداقل برسانند.از خوردن غذاهای رستورانی یا غذاهای اماده که عموما سدیم بسیار زیادی دارند خودداری کنید.
ورزش منظم
فعالیت بدنی منظم به کنترل تنش های عصبی،کنترل وزن و کاهش فشار خون کمک میکند.
فعالیت بدنی منظم برای سلامتی بسیار مفید است حتی اگر فعالیت اندک نیز باشد باز هم تاثیر بسزایی در سلامتی فرد دارد.
چند نکته ورزشی
قبل از شروع هر فعالیت ورزشی با پزشک خود مشورت کنید که چه فعالیت هایی برای شما بهتر است.
حداقل روزانه ۳۰ دقیقه یا دست کم سه نوبت در هفته فعالیت بدنی داشته باشید.این فعالیت ها باید از شدت متوسطی برخوردار باشند.
در انجام این فعالیت ها افراط نکنید.این فعالیت ها باید به گونه ای باشند که در حین انجام آن بتوانید به راحتی صحبت کنید.
میتوانید این ۳۰ دقیقه ورزش را در طول روز تقسیم کنید ولی زمان انجام هر فعالیت کمتر از ده دقیقه نباشد.
بهترین این فعالیت ها،انهایی است که ماهیچه های بزرگ به خصوص پاها را درگیر کند.وقتی این ماهیچه ها کار میکنند نیاز به اکسیژن بیشتری دارید بنابراین قلب شما مجبور است تندتر کار کند.همین امر سبب میشود که قلب با قدرت و کارایی بیشتری خون را پمپاژ کند.
کنترل استرس
در جواب سوال فشار خون چیست توجه داشته باشید که چه چیز باعث استرس شما میشود و چه اثری بر شما میگذارد.کنترل فشار روحی و استرس نیز به کاهش فشار خون کمک میکند.ورزش یکی از راه های مدیریت استرس است.خواب راحت و کافی نیز میتواند به کاهش استرس کمک کند.
عدم مصرف الکل
ترک سیگار
کاهش وزن درصورت داشتن اضافه وزن
عدم مصرف داروهای بدون نسخه
داروهایی مانند ضد احتقان ها یا محصولات انرژی زا میتواند فشار خون را افزایش دهد در صورت مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
فشار خون چیست
گرد اورنده : زینب محمدی
